Thảm họa sai sót dịch thuật

Lỗi rất nhỏ của một người cũng có thể gây ra nguy cơ lớn đối với toàn nhân loại

      

Không biết bao nhiêu lần chúng ta đã có những bản dịch sai hoặc vô nghĩa; thỉnh thoảng ngớ ngẩn đến mức chúng thật sự hài hước như trong thế giới điện ảnh. Nhưng sự diễn dịch có thể là sống còn để đạt được lòng tin cậy và thấu hiểu thật sự giữa con người với nhau, và khi chúng ta không hiểu một điều gì đó trong một cuốn sách hoặc một bộ phim thì chúng ta sẽ thất bại trong việc nắm bắt ý nghĩa thật sự của câu chuyện. Và bởi vì chúng ta không sống sót chỉ bằng phim ảnh nên còn nhiều kịch bản khác mà từ ngữ phải được chính xác.

Quan hệ quốc tế

Vụ đánh bom Hiroshima

Một lĩnh vực dịch thuật rất quan trọng là quan hệ quốc tế, nơi mà vị thế của người phiên dịch là thiết yếu, bởi vì lĩnh vực đòi hỏi sự chính xác này là nơi mà những cá nhân hoặc nhóm không thể hiểu nhau, thậm chí đi đến xung đột nếu không có một người phiên dịch hoặc biên dịch luôn luôn đối diện với nhau. Hẳn chúng ta còn nhớ vụ đánh bom Hiroshima có thể được gây ra bởi một lỗi trong việc dịch từ mokusatsu: Các phiên dịch viên người Mỹ trong lúc phiên dịch tiếng Nhật Bản đã chuyển tải ý nghĩa là người Nhật bỏ qua tối hậu thư của họ, trong khi cái mà người Nhật thật sự muốn truyền đạt là họ “né tránh phản ứng” với tối hậu thư. Sự giải thích không chính xác này làm cho sự việc có vẻ như là người Nhật đang có thái độ chống đối lại nguy cơ hạt nhân, và chúng ta đã biết hậu quả thê thảm sau đó như thế nào.

Cuộc đua vũ khi hạt nhân

Vài năm sau đó, chúng ta có một trường hợp tương tự cũng liên quan đến Hoa Kỳ và vũ khí hạt nhân. Nikita Khrushchev là thủ tướng của Liên bang Xô Viết, và trong một bài diễn văn được thực hiện vào lúc đỉnh cao chiến tranh lạnh, ông mấp máy một cụm từ mà giới truyền thông phương Tây đã hiểu là “chúng tôi sẽ chôn các ông”. Khi bạn nhớ lại cuộc đua vũ khí khốc liệt giữa Liên bang Xô Viết và Hoa Kỳ, tin tức Thủ tướng Xô Viết đã nói những từ này gây ra nhiều thứ hơn là nỗi lo lắng: nó đã được hiểu như là một nguy cơ chiến tranh hạt nhân trực tiếp.

Dĩ nhiên mối nguy “được giả định” này đã gia tăng căng thẳng giữa hai nước và có khả năng kéo dài xung đột. Nhưng trong thực tế, giờ đây chúng ta đã hiểu rằng thật sự Khrushchev đã nói một cái gì đó giống như là “chúng tôi sẽ sống để nhìn thấy các ông bị chôn vùi”, một thành ngữ Nga phổ biến để diễn đạt ý tưởng “chúng tôi sẽ sống lâu hơn các ông”. Điều này có nghĩa là nó chẳng liên hệ gì đến một cuộc tấn công bị đe dọa; nó mang nghĩa là một tuyên bố sức mạnh nhiều hơn.

Ảnh hưởng của ngôn từ rất mạnh mẽ!

 Công ty dịch thuật SMS luôn đưa sự chuẩn xác lên hàng đầu khi phiên dịch tiếng Nhật Bản

Qua những ví dụ trên, chúng ta có thể thấy sức mạnh vĩ đại của ngôn từ; và điều này bao hàm trách nhiệm lớn lao thường được đặt lên vai các biên dịch và phiên dịch viên: một sai sót rất nhỏ của một người cũng có thể gây ra một nguy cơ lớn với nhân loại.(cụ thể trong bài này là trách nhiệm của việc phiên dịch tiếng Nhật đối với quả bom Hiroshima